Çay fidanı, çaygiller ailesine ait bir bitkidir. Çay fidanının yaprak ve tomurcukları, içecek maddesi olarak kullanılan bitkidir. Çay fidanının çeşitli türleri vardır; yeşil çay ve siyah çay, oksidasyon seviyelerine göre üretilen çeşitleridir. Sürgün çayı, yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay fidanının anavatanı Güney ve Güneydoğu Asya'dır. Çay fidanı, tropik ve subtropik bölgelerde yetiştirilmektedir. Çay fidanının boyu 9 metreye kadar uzayabilmektedir ve kuvvetli bir köke sahiptir. Çay fidanları, genellikle 2 metrenin altında küçük ağaç görünümünde yeşil bitkilerdir.

Çay fidanının genç dalları grimsi, sarı tüysüz iken, olgunlaştıkça rengi morumsu, kızıl renkte ve yastık tüylü olmaya başlar. Çay fidanlarının uç tomurcukları gümüş, gri tüylüdür. Çay fidanının yaprak sapı 4-7 milimetredir. Yaprak ayası eliptik, dikdörtgensel eliptik ya da yalnızca dikdörtgen şeklindedir. Yapraklarının altı soluk yeşil tüysüz veya tüylü, üst yüzeyi koyu yeşil parlak ve tüysüz olabilir. Yapraklarda orta damarın her iki yanı kabarıktır. Yaprak tabanı geniş kama şeklindedir. Yaprak kenarları testere dişlidir. Yaprak uçları sivri uçlu, ince sivri uçlu ya da küt olabilir. Çay fidanlarının çiçekleri iki buçuk, üç buçuk santimetre çapında gövde koltuğunda tekli ya da üçlü kümeler halinde bulunur. Çiçek sapı 5-10 santimetre uzunluğundadır.

Çay fidanı, subtropik ve tropik iklimlerde dağlık bölgelerde yetişen bir bitkidir. En çok Asya'da yetiştirilmektedir. Çay fidanını en çok üreten ülkeler arasında Çin, Hindistan, Sri Lanka, Türkiye ve Kenya bulunmaktadır. Japonya'da sadece yeşil çay üretilmektedir. En çok çay tüketen ülkeler ise İngiltere, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve Arap ülkeleridir.

Çay fidanı, tohum ve çelikle üretilir. Ekilecek tohum ılık suda 24 saat bekletilip dikilir. Köklenme oranı düşük olmasına rağmen kış döneminde alınan odunsu çeliklerle bitkisel hormon kullanılarak yeni bitkiler üretmek mümkündür. Çay fidanının hasadı, çay büyüme sırasında 6-14 günde bir toplanır. Marttan Nisan'a kadar toplanan genç filizlerin çayının tadı ferahlatıcıdır. Nisan'dan Mayıs'ın ortasına kadar toplanan çayda daha az taze filiz bulunur. Mayıs'tan Haziran'a kadar toplanan çay çok demli olur. Bu tarihten sonra yağmur çayları toplanmaya başlar ve bu çayın kalitesi düşüktür. Sırf çay karışımlarını fazlalaştırmak ve dengede tutmak için kullanılır. Ekim ve Kasım aylarında toplanan çayın kalitesi düşüktür ancak daha az güneş görmesinden dolayı o kadar demli değildir. Çayın hasat zamanı tadını etkilemektedir. En kaliteli çay, sadece iki yapraktan oluşan filizlerden toplanmaktadır. Organik maddece zengin, drenajı fazla, asidik ve yağışın bol olduğu ortamlarda iyi gelişmektedir. Kök tüyleri çok incedir ve kuraklığı hiç sevmez.

Çay, çeşitli sağlık faydaları sunar:

Çay fidanı, ülkemizde Doğu Karadeniz bölgesinde, Gürcistan sınırından başlayarak, Ordu ilinin Fatsa ilçesine kadar olan bölgede yetiştirilmektedir. Bu bölge içerisinde en fazla Rize, Giresun, Trabzon, Artvin ve Ordu'da çay yetiştiriciliği yapılmaktadır. Türkiye'deki çay yetiştirilmesi bakımından en elverişli bölge, Gürcistan sınırından Trabzon ilinin Araklı ilçesine kadar olan bölgedir.

İyi günler.